🤝 Psikolojik kontrat: İmzalanmayan ama herkesin içinde var olan sözleşme

Bir sabah işe başladınız. Masanız hazır, e-posta adresiniz açılmış, İnsan Kaynakları profesyoneli gülümseyerek “aramıza hoş geldiniz” diyor.

Ama aslında siz o gün iki sözleşme imzalıyorsunuz:

Biri yazılı olan iş sözleşmesi, diğeri ise kimsenin görmediği ama herkesin hissettiği psikolojik kontrat.

🧠 Peki psikolojik kontrat nedir?

Psikolojik kontrat işveren ve çalışan arasında söylenmeyen ama beklenen karşılıklı taahhütlerdir.
Yani şu görünmez denklem:

“Ben elimden geleni yaparsam sen de bana adil davranacaksın, değil mi?”

Hiçbir hukuk bürosu bunu hazırlamaz ama bozulduğunda en çok o sarsar.

💥 Görünmez sözleşmenin kırıldığı anlar

• “Haftada bir gün evden çalışacaktık, o nerede kaldı?”

• “Bu kadar çabadan sonra bir teşekkür bekliyordum.”

• “Ben şirkete sadık kaldım ama onlar ilk fırsatta beni dışarıda bıraktı.”

Psikolojik kontrat kırıldığında çalışan genellikle işinden değil, adaletsizlik hissinden soğur.
Ve sonuç: “Sessiz istifa”, motivasyon düşüşü, içten içe kopuş…

🧩 İşveren tarafında ise…

Yöneticiler genelde bu kontratı fark etmez.
Ama çalışanlar beklentilerini, yöneticiler niyetlerini açıkça konuşmadığında görünmez bir uçurum oluşur.

İşin ironisi şu:
İş tanımı yazılıdır ama duygusal beklentiler yazısızdır.
Ve genellikle sorun yazılı olanda değil, yazısız olanda çıkar.

🌈 Peki ne yapmalı?

• Beklentileri konuşulur hale getirin. “Ben şöyle düşünmüştüm” cümlesini duymamak için.

• İyi niyeti varsaymak yerine açıklığa kavuşturun.

• Psikolojik kontratınızı güncelleyin. Çünkü tıpkı iş tanımı gibi o da zamanla değişir.

🪞 Son söz

Psikolojik kontrat iş hayatının görünmez dengesi.
Yazılı olmayan bu sözleşmeyi korumak çoğu zaman bir “maddeden” değil, bir “ilişkiden” geçer.

Yani aslında mesele şu:
İşveren haklı mı, çalışan mı? değil,

“Birbirimizi doğru duyduk mu?” sorusunun cevabında gizli.